การกำหนดมาตรฐานคุณภาพของครูในการจัดการเรียนการสอนที่มีประสิทธิภาพ ครูจะต้องทำกิจกรรม 7 อย่างคือ 1) การวิเคราะห์หลักสูตร 2) การวิเคราะห์ผู้เรียน 3) การจัดกิจกรรมที่หลากหลาย 4) การใช้เทคโนโลยีเป็นแหล่งและสื่อการเรียนรู้ของตนเองและนักเรียน 5) การวัดและประเมินผลตามสภาพจริงอย่างรอบด้านและเน้นพัฒนาการ 6) การใช้ผลการประเมินเพื่อแก้ไขปรับปรุงและพัฒนาการจัดการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาผู้เรียนให้เต็มศักยภาพ 7) การใช้การวิจัยปฏิบัติการในการพัฒนานวัตกรรมเพื่อการเรียนรู้ของนักเรียนและการสอนของตน จากประเด็นดังกล่าว นักศึกษาจะนำวิธีดังกล่าวมาจัดการเรียนการสอนให้มีประสิทธิภาพได้อย่างไร เมื่อนักศึกษาได้ลงมือปฏิบัติการเรียนการสอนให้แก่ผู้เรียนโดยเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ (ข้อสอบ 20 คะแนน) ยกตัวอย่างออกแบบการจัดการเรียนรู้
ในการจัดการเรียนการสอนในระบบใดก็ตาม บทบาทหน้าที่หลักของผู้สอนไม่แตกต่างกัน ตั้งแต่การออกแบบระบบการเรียนการสอน การเตรียมเนื้อหา การเลือก/ผลิตสื่อ การดำเนินกิจกรรมการเรียนการสร้างบรรยาศในชั้นเรียน การสร้างปฎิสัมพันธ์ระหว่างผู้สอน-ผู้เรียน และระหว่างผู้เรียนด้วยกันเองการวัดและประเมินผล แต่สิ่งที่แตกต่างกันก็คือ เทคนิค และวิธีดำเนินการแต่ละขั้นตอนที่จะต้องปรับให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมในการเรียนการสอน ที่แตกต่างกันในแต่ละระบบ
1.การวิเคราะห์หลักสูตร เป็นการพิจารณารายละเอียดของจุดมุ่งหมายและเนื้อหา แล้วพิจารณาความสัมพันธ์ทั้งจุดมุ่งหมายและเนื้อหาเพื่อนำมาวางแผนในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนและการสอบ
2.การวิเคราะห์ผู้เรียน
เป็นการวิเคราะห์ลักษณะผู้เรียนเพื่อที่ผู้สอนจะได้ทราบว่าผู้เรียนมี ความพร้อมในการเรียนมากน้อยเพียงใดทั้งนี้เพราะการที่จะใช้สื่อให้ได้ผลดีย่อมจะต้องเลือกสื่อให้มีความสัมพันธ์กับลักษณะผู้เรียน ดังนั้นผู้สอนจะต้องคำนึงถึงลักษณะทั่วไปและลักษณะเฉพาะของผู้เรียน
3.การจัดกิจกรรมที่หลากหลาย
การจัดกิจกรรมการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ หมายถึง การจัดกิจกรรมโดยวิธีต่าง ๆ อย่างหลากหลายที่มุ่งให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้อย่างแท้จริงเกิดการพัฒนาตนและสั่งสมคุณลักษณะที่จำเป็นสำหรับการเป็นสมาชิกที่ดีของสังคมของประเทศชาติต่อไป
4 .การใช้เทคโนโลยีเป็นแหล่งและสื่อการเรียนรู้ของตนเองและนักเรียน
การเลือกสื่อการสอนเพื่อนำมาใช้ประกอบการสอนเพื่อให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้อย่างมี ประสิทธิภาพนั้นเป็นสิ่งสำคัญยิ่ง
การใช้เทคโนโลยีที่มีประสิทธิภาพ สามารถช่วยเปลี่ยนแปลงกระบวนทัศน์ใช้สื่ออย่างเดียวและสามารถทำให้ผู้เรียนเกิดความคิดที่หลากหลายและสะดวกรวดเร็วต่อการทำงาน
5 การวัดและประเมินผลตามสภาพจริงอย่างรอบด้านและเน้นพัฒนาการ
การวัดและประเมินผลเป็นส่วนสำคัญของการจัดการเรียนการสอน การวัดและประเมินผลจึงต้องปรับเปลี่ยนไป ให้มีลักษณะเป็นการประเมินผลที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ และประเมินผลตามสภาพจริงด้วย
การประเมินผลตามสภาพจริง เป็นการประเมินผลผู้เรียนรอบด้านตามสภาพจริงของผู้เรียน มีลักษณะสำคัญ
6 การใช้ผลการประเมินเพื่อแก้ไขปรับปรุงและพัฒนาการจัดการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาผู้เรียนให้เต็มศักยภาพ
1.เพื่อนำข้อมูลมาปรับปรุงในการเรียนการสอนในครั้งต่อไป
2. เพื่อแสดงความรับผิดชอบต่อผลการเรียนหรือกิจกรรมระหว่างเรียนทุกครั้ง
3. เพื่อรายงานผลการประเมินให้ผู้ปกครองและตัวนักเรียนเองได้ทราบเป็นรายๆ
4.เพื่อทราบจุดอ่อน จุดแข็งของผู้เรียน
5. เพื่อนำผลการเรียนไปปรับปรุงในครั้งต่อไปได้ถูกต้องตรงประเด็น
7 การใช้การวิจัยปฏิบัติการในการพัฒนานวัตกรรมเพื่อการเรียนรู้ของนักเรียนและการสอนของตนเอง
การทำวิจัยในแต่ละครั้งจะต้องปฏิบัติตามขั้นตอนเพื่อให้บรรลุเป้าหมายซึ่งมีวิธีการดังนี้
1.ปัญหาในการวิจัย
2.สาเหตุของปัญหา
3.การแสวงหาแนวทางการแก้ปัญหา
4.การพัฒนานวัตกรรม
5.การนำนวัตกรรมที่สร้างขึ้นมาใช้ในการแก้ไขปัญหาและพัฒนาผู้เรียน
6.ผลการใช้นวัตกรรม
วิธีการเหล่านี้จะทำให้โครงการหรือการพัฒนานวัตกรรมงานต่างๆบรรลุไปได้ด้วยดี
ตัวอย่างแผนการจัดการเรียนรู้
แผนการจัดการเรียนรู้
หน่วยการเรียนรู้ พระพุทธศาสนากับการพัฒนาชีวิต เวลา 2 ชั่วโมง
รายวิชาสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม (ส31101) ช่วงชั้นที่ 3 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1สาระที่ 1 ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม เรื่อง หน้าที่ชาวพุทธ
มาตรฐานที่ 1.2 ,1.3 มาตรฐานการเรียนรู้ช่วงชั้นที่ 1.1.2,1.2.2,1.3.2
_____________________________________________________________________
1. สาระสำคัญ
พุทธศาสนิกชนยึดพระพุทธศาสนาเป็น แนวทางในการดำเนินชีวิต ในฐานะชาวพุทธมีหน้าที่ต้องปฏิบัติต่อพระพุทธศาสนา โดยการเรียนรู้วิถีชีวิตของพระภิกษุ การปฏิบัติอย่างเหมาะสมทั้งกายวาจาใจ ต่อพระสงฆ์ ตลอดการเข้าร่วมพิธีกรรมทางศาสนาและการแสดงตนเป็นพุทธมามกะ
ทำให้มีความรู้ความเข้าใจและนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้
2. ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง
รู้และเข้าใจและสามารถปฏิบัติตนตามหน้าที่ชาวพุทธที่ดีได้
ด้านความรู้
บอกหน้าที่ชาวพุทธและปฏิบัติตนชาวพุทธที่ดีได้
ด้านทักษะ/ กระบวนการ
1. ปฏิบัติตนตามหน้าที่ชาวพุทธที่ดีได้
2 . กระบวนการกลุ่ม
ด้านคุณลักษณะของผู้เรียน
สามารถปฏิบัติตนในฐานะหน้าที่ชาวพุทธที่ดี และนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้
3. สาระการเรียนรู้
3.1 หน้าที่ชาวพุทธ
3.2 การเรียนรู้วิถีชีวิตของพระสงฆ์
3.3 ทิศ 6 มิตรแท้ มิตรเทียม
3.4 การร่วมพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา
3.5 การเข้าร่วมพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา
4. ชิ้นงาน/หลักฐานการเรียนรู้เรื่องหน้าที่ชาวพุทธ
1. ใบความรู้ เรื่องหน้าที่ชาวพุทธ
2. ใบงาน ที่ 1 เรื่องหน้าที่ชาวพุทธ
5. การบูรณาการ
การบูรณาการแบบสอดแทรกคุณธรรม
6. กระบวนการจัดการเรียนรู้
(ชั่วโมงที่ 1 )
1. ครูและนักเรียนสนทนาถึงการเข้าร่วมกิจกรรมทางศาสนา ว่านักเรียนเคยร่วมกิจกรรมบ้างหรือไม่
2. ครูแจ้งผลการเรียนรู้ที่คาดหวังว่า รู้และเข้าใจและปฏิบัติตนหน้าที่ชาวพุทธที่ดีได้
3. ให้นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียน เรื่องหน้าที่ชาวพุทธ จำนวน 10 ข้อ
4. ครูแจกใบความรู้เรื่องหน้าที่ชาวพุทธ
5. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 6 คน ให้แต่ละกลุ่มเลือกหัวหน้ากลุ่มและเลขากลุ่มและมอบหมายงานดังนี้
กลุ่มที่ 1 ศึกษาเรื่องความหมายของชาวพุทธและการเรียนรู้วิถีชีวิตของพระภิกษุ
กลุ่มที่ 2 ศึกษาเรื่องการปฏิบัติตนต่อพระสงฆ์ทางกาย
กลุ่มที่ 3 ศึกษาเรื่องการปฏิบัติตนต่อพระสงฆ์ทางวาจา
กลุ่มที่ 4 ศึกษาเรื่องการปฏิบัติตนต่อพระสงฆ์ทางใจ
กลุ่มที่ 5 ศึกษาเรื่องทิศเบื้องซ้ายทิศ 6
กลุ่มที่ 6 ศึกษาเรื่องมิตรแท้มิตรเทียม
กลุ่มที่ 7 ศึกษาเรื่องการร่วมพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา
กลุ่มที่ 8 ศึกษาเรื่องการแสดงตนเป็นพุทธมามกะ
6. นักเรียนแต่ละคนลงมือปฏิบัติงานตามที่ได้รับมอบหมายพร้อมสรุปความรู้ลงสมุดและนำเสนอในชั่วโมงต่อไป พร้อมแจกใบงานที่ 1 เรื่องหน้าที่ชาวพุทธให้นักเรียนทำเพิ่มเติมนอกเวลาเรียน
( ชั่วโมงที่ 2 )
1. นักเรียนสวดมนต์บูชาพระรัตนตรัย และครูซักถามถึงเนื้อหาสาระที่นักเรียนไปสรุปมาจากใบความรู้เรื่องหน้าที่ชาวพุทธ ว่านักเรียนได้เรียนรู้อะไรบ้าง
2. นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมานำเสนองานหน้าชั้นเรียน พร้อมทั้งครูสรุปเนื้อหาเพิ่มเติมให้นักเรียนพร้อมกับเฉลยใบงานที่ 1 เรื่องหน้าที่ชาวพุทธ
3. นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียน 10 ข้อ เรื่อง หน้าที่ชาวพุทธ
7.สื่อ/แหล่งเรียนรู้
1. ใบความรู้เรื่องหน้าที่ชาวพุทธ
2. ใบงานที่ 1 เรื่องหน้าที่ชาวพุทธ
3. แบบทดสอบก่อนเรียน - หลังเรียนเรื่องหน้าที่ชาวพุทธ
5. อินเตอร์เน็ต
6. ห้องสมุด
8. การวัดและประเมินผล
สิ่งที่ต้องการวัด | วิธีวัดผล | เครื่องมือ | เกณฑ์ |
1. ความรู้(K) บอกหน้าที่ชาวพุทธและปฏิบัติตนชาวพุทธที่ดีได้ | - ทดสอบ - ตรวจใบงาน | - แบบทดสอบ - ใบงาน | - ผ่านเกณฑ์ 50% |
2.ทักษะ/ กระบวนการ(P) ปฏิบัติตนตามหน้าที่ชาวพุทธที่ดีได้ | - สังเกตพฤติกรรมกลุ่ม | - แบบสังเกตพฤติกรรมกลุ่ม | - เข้าร่วมกิจกรรมทุกครั้ง - ผ่านระดับคุณภาพ |
3.คุณลักษณะผู้เรียน(A) สามารถปฏิบัติตนในฐานะหน้าที่ชาวพุทธที่ดี และนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้ | - บันทึกพฤติกรรม | - แบบบันทึกพฤติกรรม | - มีพฤติกรรมที่แสดงถึงหน้าที่ชาวพุทธที่ดี อย่างน้อย 2 ครั้ง |